Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ο χαρταετός δεν υψώνεται τυχαία την Καθαρά Δευτέρα. Μας προκαλεί να υψωθούμε και εμείς πνευματικά στον νοητό ουρανό των υψοποιών αρετών μέσα από την ταπείνωση, την προσευχή, την νηστεία, την διαρκή εγρήγορση. Μας προκαλεί να πετάξουμε, όπως ο αετός, το υπερήφανο πουλί που ζει στα ψηλά βουνά. Αυτό που το θέλγουν τα ψηλώματα, οι απάτητες κορυφές, που αρέσκεται στα δύσκολα και τα επιδιώκει, που επιθυμεί το φως, που θέλει να αγναντεύει από ψηλά την θεϊκή δημιουργία, που πετά εκεί που σπάνια μπορούν να το ακολουθήσουν άλλα πτηνά. Μας προκαλεί να πετάξουμε και εμείς ομοιάζοντάς του στα υψηλά αποφεύγοντας το σούρσιμο στα χθαμαλά! Μας προκαλεί να φθάσουμε στις δυσπρόσιτες κορυφές πετώντας και όχι έρποντας. Να φθάσουμε και να αγναντέψουμε από ψηλά όλη ...

O Boris Fonkich, Ομότιμος Καθηγητής παλαιογραφίας και βυζ. φιλολογίας Πανεπ. Μόσχας μιλάει για το πέρασμα του Ευγένιου Βούλγαρη από τη Ρωσία και τα τεκμήρια της εκεί παρουσίας του μεγάλου λόγιου ανδρός.

Ο Μιχαήλ Στρουμπάκης, Μόν. Επίκουρος Καθηγητής της Πατριαρχικής Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Κρήτης, εισηγείται το θέμα: «Η μελοποίηση του θεομητορικού ύμνου «Άξιον εστί» στις ελληνόφωνες έντυπες εκδόσεις του 19ου αι. Μορφολογικές παρατηρήσεις». Η ομιλία πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του «Ζ΄ Διεθνούς Συνεδρίου, Μουσικολογικού και Ψαλτικού-Μορφολογία-Αισθητική», του Ιδρύματος Βυζαντινής Μουσικολογίας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, που έλαβε χώρα το τριήµερο 18–20 Οκτωβρίου 2018 στην αίθουσα του Πολιτιστικού κέντρου της Αρχιεπισκοπής Αθηνών.

Χαιρετισμός του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου στη Διημερίδα «Θρησκευτική – Εκκλησιαστική Διπλωματία στον 21ο αιώνα» «Αποτύπωση Αρχών Πολιτικής και προτάσεις χάραξης Στρατηγικής για την άσκηση Θρησκευτικής και Εκκλησιαστικής Διπλωματίας», η οποία πραγματοποιήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου και 1 Μαρτίου 2019.

Το κήρυγμα αποτελεί απαραίτητο στοιχείο στη ζωή της Εκκλησίας. Η αναγκαιότητα του κηρύγματος θεμελιώνεται στο παράδειγμα του Κυρίου και των Αποστόλων. Η εντολή του Χριστού προς τους μαθητές μετά την Ανάσταση «Πορευθέντες εις τον κόσμον άπαντα κηρύξατε το ευαγγέλιον πάση τη κτίσει» είναι σαφής. Μέσω του κηρύγματος διδάσκεται και διαδίδεται o λόγος του Θεού, κηρύσσεται η αλήθεια του Ευαγγελίου , κατηχείται και στηρίζεται ο χριστιανός στην πίστη του προς τον Θεό . Για τη μετάδοση του μηνύματος του ευαγγελίου, εκτός από τον πεζό λόγο, σπουδαίο ρόλο έπαιξε και ο μελοποιημένος ποιητικός λόγος. Η χρήση της μουσικής και της βυζαντινής υμνογραφίας με τα διάφορα τροπάρια και τους ύμνους, που στηρίζονται σε βιβλικές περικοπές και αντλούν το περιεχόμενό τους από την θεολογία ...

Ανάγνωση από το βιβλίο της Παναγιώτας Παναγοπούλου-Ρουπίνα  «Πρότυπα ηρώων». Ένα βιβλίο που αναφέρεται στους ήρωες της Κυπριακής Εποποιίας της τετραετίας 1955-1959. Η ηχογράφηση έγινε στον ραδιοφωνικό σταθμό της Ιεράς Μητροπόλεως Λεμεσού. Διαβάζει ο Πρωτοσύγκελλος της Ι.Μ. Λεμεσού Αρχιμανδρίτης Ισαάκ. Your browser does not support the audio element.

Το ότι η νευροθεολογία δεν ανήκει σε κάποιον επιστημονικό κλάδο και ότι δεν είναι κοινώς αποδεκτή, δεν το επισημαίνουμε μόνο εμείς, αλλά και πολλοί επιστήμονες του εξωτερικού, οι οποίοι την έχουν κατηγορήσει σφοδρά. Διατείνονται πως είναι ελλιπής σε επιστημονικές αποδείξεις, και ακόμα χειρότερα ότι η δημιουργία της αποσκοπεί σε εμπορική εκμετάλλευση, φτάνοντας στο σημείο ορισμένοι επιστήμονες να την χαρακτηρίζουν ως μη επιστήμη ή ακόμη και ψευδοεπιστήμη. Δεν θα πρέπει να την συγχέουμε με την νευροεπιστήμη, η οποία ασχολείται με την επιστημονική μελέτη του νευρικού συστήματος. Η νευροθεολογία υποτίθεται ότι βασιζόμενη στα εργαλεία της νευροεπιστήμης, εξάγει τα συμπεράσματά της, όμως καμία απολύτως σχέση έχει μαζί της. Πιο στοχευμένα έχει επισημάνει τα προβλήματα της νευροθεολογίας η νευροεπιστήμων Nina Azari, καταδεικνύοντας τις αδυναμίες ...

Είναι γεγονός πως τα Ηπειρώτικα ακούσματα, πάντα ασκούσαν μια επιρροή πάνω μου, όπως και σε πολλούς Ηπειρώτες. Κάτι το ιδιαίτερο σαν να σταματούσε ο χρόνος, να διαστέλλεται ο χώρος, πολλές φορές ένα ρίγος σε όλο το σώμα και πάντα είχε ένα περίεργο “ψυχοθεραπευτικό” αποτέλεσμα. Στα φοιτητικά μου χρόνια την ακρόαση της Ηπειρώτικης μουσικής την αποκαλούσα “κλαρινοθεραπεία”, αν και η μεγάλη μου αγάπη είναι τα πολυφωνικά. Σίγουρα η ηπειρώτικη μουσική παράδοση δρα θεραπευτικα, όπως κάθε είδος μουσικής στον άνθρωπο, ιδιαίτερα όμως στον Ηπειρώτη που ζεί μακρυά από την πατρίδα και μέσα σε ένα αγχωτικό αστικό περιβάλλον. Όμως μια προσεκτικότερη ματιά στα πράγματα δείχνει πως δεν είναι απλά ένα είδος μουσικοθεραπείας. Αυτό είναι η κορυφή του παγόβουνου, αυτού που θα αποκαλούσαμε Ηπειρώτικη μουσικοθεραπεία. ...

Εισήγηση του κου Ηλία Κουνέλλα, ηθοποιού, σκηνοθέτη, με θέμα: «Το θέατρο στην αγωγή των παιδιών και των εφήβων» στις Τριήμερες Εκδηλώσεις για την εορτή των Τριών Ιεραρχών του Ιδρύματος Νεότητος και Οικογένειας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών με τίτλο: «Η Τέχνη στην Αγωγή Παιδιών και Νέων», 1-3 Φεβρουαρίου 2019 στο Πολιτιστικό Κέντρο Ι. Α. Αθηνών.

Δεν υπάρχει τίποτε πιο φοβερό από τον άνθρωπο σ’ όλους τους κόσμους. Η περί ανθρώπου Φιλοσοφία είναι δυσβάστακτη, ακόμη και για το νου των αγγέλων, προκαλεί λύπη και στις καρδιές των χερουβείμ. Είναι πικρή η απεραντοσύνη του ανθρώπου. Ποιος δεν πικράθηκε, δεν δηλητηριάσθηκε μόλις τη δοκίμασε και απέκτησε με τις αισθήσεις του την πικρή της γνώση; Ας είμαστε ειλικρινείς μέχρις εσχάτων: Εάν ο θαυμαστός Θεός και Κύριος Ιησούς Χριστός δεν είχε αναστηθεί και με το φως της Αναστάσεώς Του δεν είχε φωτίσει και νοηματίσει την απεραντοσύνη του ανθρώπου, ποιος δεν θα θεωρούσε το Δημιουργό ενός τέτοιου όντος, όπως ο άνθρωπος, ακατανόητο και όχι Θεάνθρωπο; Μόνο Αυτός ο Γλυκύτατος Κύριος Ιησούς Χριστός με θεία αγάπη και στοργή γλυκαίνει το πικρό μυστήριο ...

Ο Φίλιππος Οικονόμου υπήρξε βαθύς γνώστης της μουσικής μας παράδοσης, την οποία διακόνησε μέχρι το τέλος της ζωής του με αυταπάρνηση, επιστημονική γνώση και πλούσιο καλλιτεχνικό και εκδοτικό έργο. Πιστεύουμε ότι συνέβαλε στην ανάδειξη του πλούτου της βυζαντινής μουσικής όχι μόνο ως λειτουργικής ψαλμωδίας αλλά και ως πολιτισμικού εθνικού αγαθού. Η προσφορά και το σύνολο έργο του τον κατατάσσουν στις μεγάλες μορφές του σύγχρονου μουσικού μας πολιτισμού. Τρισάγιον και Δύναμις, ήχ. β΄ Your browser does not support the audio element.  

Ο μακαριστός ιεροκήρυκας Δημήτριος Παναγόπουλος μιλάει για τη θεοπαράδοτη εντολή της νηστείας, εξηγώντας ποια είναι η αληθινή νηστεία και γιατί η Εκκλησία τονίζει τη σημασία της άσκησης στην πνευματική ζωή των πιστών.   Your browser does not support the audio element.

Ομιλία του Ιερομονάχου Μύρωνος Σιμωνοπετρίτου που έγινε την δεύτερη Κυριακή του Τριωδίου, Κυριακή του Ασώτου. Η ομιλία έγινε στην σύναξη των νέων στο μετόχι της Αναλήψεως της Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας στο Βύρωνα Αττικής. Your browser does not support the audio element.

Ο κ. Παναγιώτης Τσακύρης, Δικηγόρος, Μουσικοδιδάσκαλος, στο δεύτερο μέρος της συνέντευξής του στην Πεμπτουσία αναφέρεται στη σχέση δασκάλου και μαθητή, στο ήθος που πρέπει να διακρίνει τον ιεροψάλτη καθώς και στη μαθητεία της ψαλτικής τέχνης πάνω στο αναλόγιο μέσα από την εμπειρία και το βίωμα.

Το κίνητρο για όλα αυτά τα νεωτεριστικά είναι να ηθικοποιηθεί, υποτίθεται, περισσότερο ο σύγχρονος κόσμος. «Όπως τα Τρία Άγια Πρόσωπα ‘‘κενώνονται’’ το ένα για το άλλο, έτσι κενώθηκε και ο Χριστός, μιμούμενος το τριαδολογικό ‘‘πρότυπο’’, και κατόπιν έτσι πρέπει να κενωνόμαστε και εμείς ο ένας για τον άλλον», λένε μερικοί, καταλήγοντας από την Τριαδολογία στην ανθρώπινη ηθική. Κατόπιν, προβαίνουν και σε πολλές άλλες αναλύσεις, μη διαχωρίζοντας και διακρίνοντας Θεολογία και ανθρωπολογία. Με άλλα λόγια, ισχυρίζονται ότι, κατά κάποιο τρόπο, δεν μας αρκεί να μένουμε στο μυστήριο του Σταυρού του Χριστού (μας φαίνεται «λίγο», το «έχουμε συνηθίσει» ) και ψάχνουμε να το θεμελιώσουμε περαιτέρω, ως αντανάκλαση των ενδοτριαδικών σχέσεων, μεταβαλλόντας την Οικονομία σε απλή «απορροή» της Θεολογίας. Ο Ακινάτης σημειωτέον πίστευε ...

Ο πρωτοπρεσβύτερος π. Σπυρίδων Βασιλάκος, Θεολόγος, Διευθυντής του Ραδιοφωνικού Σταθμού της Ι. Μ. Θηβών & Λεβαδείας, στο πέμπτο μέρος της συνέντευξής του στην Πεμπτουσία αναφέρεται στη πνευματική ζωή και την εκκοσμίκευση, ως τον κίνδυνο αλλοίωσης του ανθρώπου.

3.25 Μήνυμα της Α.Θ Παναγιότητος Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου επί τη ημέρα προστασίας του περιβάλλοντος ( 1 Σεπτεμβρίου 2014) Την ημέρα της Ινδίκτου το 2014, ο Οικουμενικός Πατριάρχης εξέδωσε το καθιερωμένο μήνυμα για την προστασία του περιβάλλοντος. Ξεκινώντας το μήνυμα του, αρχικά αναφέρεται στην προσπάθεια του Οικουμενικού Πατριαρχείου σε συνεργασία με διάφορους Διεθνείς Οικολογικούς Οργανισμούς και Οικολογικά Ιδρύματα. Η προσπάθεια που γίνεται δεν είναι πλήρως καρποφόρα διότι χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπαθεί και συμμετοχή από τους ανθρώπους για να βρεθεί μια λύση. Φυσικά όμως τονίζεται πως έχουν γίνει αρκετά βήματα προόδου, τα οποία μας οδηγούν σταδιακά σε μια οριστική λύση του οικολογικού ζητήματος και παράλληλα δημιουργούνται τα θεμέλια για μια οικολογική μεταστροφή των ανθρώπων, οι οποίοι θα διακατέχονται από το περιβαλλοντικό ήθος. Έπειτα, τονίζεται ...

Κυριακές Τεσσαρακοστής: Οδοδείκτες Βασιλείας Ουρανών (Η διαμόρφωση του λειτουργικού κύκλου των Κυριακών) Στην Αρχαία Εκκλησία ο ρόλος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής αφενός μεν η περίοδος προπαρασκευής των κατηχουμένων για την βάφτιση τους το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου και αφετέρου η περίοδος ή μάλλον ο καιρός της μετανοίας, κατά την διάρκεια του οποίου εντείνονταν και οι αγώνες κατά των παθών και των πειρασμών, μία ευκαιρία πνευματικής αναγέννησης και ανάτασης εν όψει της εορτής της Αναστάσεως του Κυρίου. Στην περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής μπορούμε να διακρίνουμε αλλεπάλληλα στρώματα λειτουργικών παραδόσεων διαφόρων εποχών και διαφόρου προελεύσεως. Στοιχεία άλλα παλαιά και άλλα νεώτερα, προερχόμενα από ιεροσολυμίτικες καταβολές και κωνσταντινουπολίτικες επεξεργασίες και προσθήκες. Τα παλαιά στοιχεία πολλές φορές υποχωρούν και διακρίνουμε μόνο ίχνη τους και άλλοτε διατηρούνται, ενώ τα ...

Οι χριστιανικές αλήθειες διαφέρουν ουσιαστικά από τις επιστημονικές και τις θρησκευτικές. Είναι αλήθειες που έχουν άκτιστη προέλευση· αλήθειες που πηγάζουν από τον Θεό και έχουν υποστατικό χαρακτήρα. Είναι αλήθειες ζωής. Βρίσκονται στο πρόσωπο, αποκαλύπτονται και μετέχονται με προσωπική σχέση και κοινωνία. Προσφέρονται ως άκτιστη δωρεά, που δεν συγκρούεται ούτε είναι δυνατό να συγκρουσθεί με την αληθινή επιστήμη, γιατί έχουν διαφορετική φύση και κινούνται στο επίπεδο της ελευθερίας του προσώπου. Οι αλήθειες αυτές υποστασιάζονται στο πρόσωπο του Χριστού, του σαρκωθέντος Λόγου, και αποκαλύπτονται με την χάρη του Αγίου Πνεύματος· του Πνεύματος της ελευθερίας που πνέει όπου θέλει . Ταυτόχρονα όμως οι χριστιανικές αλήθειες έχουν και το κτιστό ένδυμά τους, που είναι πάντοτε ατελές και σχετικό με τον άνθρωπο και την εποχή του. ...

Ένα από τα κύρια θέματα που απασχόλησαν την έρευνα ως προς τη Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων είναι και αυτό του τρόπου καθαγιασμού και τελειώσεως του ποτηριού. Είναι δηλαδή ευχαριστιακός ο οίνος τη στιγμή που ως κοινός δεν έχει προηγιασθεί, όπως ακριβώς ο προτέλειος άρτος; Και αν δεχθούμε την άποψη ότι υπάρχει πρόβλημα ως προς το ζήτημα αυτό τότε πως εξηγείται ότι στον μαρτυρούμενο από τον 7ο αι. Χερουβικό ύμνο της Προηγιασμένης «Νύν αι δυνάμεις των ουρανών…» γίνεται λόγος για «θυσία μυστική τετελειωμένη» που την ώρα της Μεγάλης Εισόδου δορυφορείται, προκειμένου οι πιστοί να προσέλθουν στη θεία κοινωνία και να γίνουν «μέτοχοι ζωής αιωνίου»; Είναι δυνατόν σε τελική ανάλυση να υπάρξει ευχαριστιακή θυσία τετελειωμένη χωρίς οίνο και θεία Λειτουργία μόνο με ...