Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Ο σεβασμός απέναντι στο σώμα και στο φύλο που φέρει διατυπώθηκε με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο και συνοδικώς, στη σύνοδο της Γάγγρας. Η σύνοδος της Γάγγρας, η οποία συγκλήθηκε περίπου το 340, απαγορεύει τις γυναίκες οι οποίες χάριν μιας υποτιθέμενης ασκήσεως να ενδύονται ανδρικά ρούχα. Αναφέρει χαρακτηριστικά η σύνοδος: «Ει τις γυνή διά νομιζομένην άσκησιν μεταβάλλοιτο αμφίασμα, και αντί του ειωθότος γυναικείου αμφιάσματος ανδρώον αναλάβοι, ανάθεμα έστω»(13ος κανόνας). Ο λόγος που τίθεται αυτή η απαγόρευση δεν είναι χάριν κάποιου συντηρητισμού ή αντιφεμινισμού, όπως ασμένως θα προσάψουν ως κατηγορία ορισμένοι, αλλά διασφάλιση της ιερότητας του σώματος. Αν παρατηρήσουμε τη συνάφεια των κανόνων θα διαπιστώσουμε ότι η σύνοδος αντιτίθεται στις εγκρατιτικές τάσεις του Ευσταθίου και των οπαδών του, οι οποίοι ακολουθώντας τους ...

Ο μοναχός επίσης ζει συντροφευόμενος απο την πτωχεία: «σχετικά με τα μπάνια, συνιστώ καθαριότητα. Όμως αυτή η άνεση δεν πρέπει να μας κάνει ράθυμους. Δίχως φτώχεια, δεν πλησιάζει κανείς τον Θεό». Ο σκοπός του μοναχού δεν είναι ασφαλώς να είναι «λουσάτος» και «παρφουμαρισμένος», έστω κι αν στα κοινόβια επιβάλλεται η καθαριότητα. Καθαρός ναι, αλλά ταυτόχρονα όχι οκνός, όχι ράθυμος, λέγει ο πατήρ – ένα πνεύμα εξασθένησης της πνευματικής ρώμης και της σωματικής σθεναρότητας, παρά την τρομερή ταλαιπωρία που επιβάλλει η σύγχρονη εποχή, διαπερνά πράγματι τον άνθρωπο του καιρού μας. Ο μοναχός οφείλει να είναι φτωχός για τον Θεό. Είναι ιερή παράδοση, όρος της άσκησης, να αγαπούν οι μοναχοί την πτωχεία, γιατί -ο πρώτιστος λόγος- πτωχός υπήρξε ο ίδιος ο Χριστός ...

Μια αναφορά στα έργα του πατέρα της νεοελληνικής λογοτεχνίας Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Η ηχογράφηση έγινε στον ραδιοφωνικό σταθμό της Ιεράς Μητροπόλεως Λεμεσού. Διαβάζει ο Πρωτοσύγκελλος της Ι.Μ. Λεμεσού Αρχιμανδρίτης Ισαάκ. Your browser does not support the audio element.

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, «Λειτουργία στο Πρωτάτο», τέμπερα, 24×36 εκ. (Αγιορειτική Πινακοθήκη) Ο εκδημήσας τον Μάιο του 2006 Ν. Ματσούκας έλεγε στο «κύκνειο βιβλίο» του (Νεοελληνικός πολιτισμός και διανόηση, Θεσσαλονίκη 2006, σ. 85)1 ότι «Από τη μια μεριά ουκ ολίγοι παρ’ ημίν και αλλού θεολόγοι, οι οποίοι περισσότερο ηθικολογούν παρά θεολογούν, δεν μπορούν ή δεν θέλουν να δεχτούν ότι η εκκλησιαστική ζωή έχει σχέση με τον πολιτισμό. Είναι κάτι που μερικές φορές δεν μπορούν να το ανεχτούν μήτε ως σκέψη… Από την άλλη κυρίως ξένοι ερευνητές και παρ’ ημίν θεολόγοι ή διανοούμενοι απροσδιόριστης προέλευσης ισχυρίζονται ότι η ορθόδοξη εκκλησία, και κατά μείζονα λόγο η ασκητική και μοναχική παράδοσή της, έχει εχθρική στάση προς τον πολιτισμό». Ο Ν. Ματσούκας, επειδή διέκρινε ότι κανείς από ...

ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΙΕΡΑ ΣΥΝΟΔΟΣ Επί τω ακούσματι της προς Κύριον εκδημίας του αειμνήστου Μητροπολίτου Πέργης κυρού Ευαγγέλου, συνήλθε, υπό την προεδρεία της Α. Θ. Παναγιότητος, του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου, σε έκτακτη Σύσκεψη, οι ενδημούντες στην Πόλη Σεβασμιώτατοι άγιοι Αρχιερείς, την Τετάρτη, 23ην Μαΐου 2018. Κατά την σύσκεψιν, μετά την ανακοίνωσιν υπό του Πατριάρχου της κοιμήσεως του αειμνήστου πολιού Ιεράρχου και την αναφοράν εις την προσωπικότητα και την προσφοράν αυτού προς την Μητέρα Εκκλησίαν, από διαφόρων θέσεων εις την Πατριαρχικήν Αυλήν, ως και εις τα πολλά έργα της λογίας γραφίδος αυτού, εκφράζοντα την αιωνόβιον παράδοσιν του Ιερού Κέντρου, ηγέρθησαν άπαντες και ηυχήθησαν υπέρ αναπαύσεως της μακαρίας αυτού ψυχής εν σκηναίς δικαίων και μετά των αγίων των απ᾿ αιώνος ευαρεστησάντων τω Κυρίω. Μεθ᾽ ...

Ευεργέτησαν την οικουμένη αυτοί οι άγιοι, γιατί έκαναν, όπως λέει κι ο εθνικός μας ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, έργον ίσον με τους αποστόλους και ακόμη παραπάνω. Γιατί η Εκκλησία από τους διωγμούς και με τους διωγμούς είχε περιέλθει από την ανθρώπινη πλευρά σε πολύ δύσκολη θέση. Δέκα εμαρτυρούσαν, οι εννέα εξέπιπτον, εγένοντο πεπτωκότες και ο εις απέβαινε μάρτυς. Και είχε δυσκολευτεί… Οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη. Βέβαια, ο Χριστός δεν μπορούσε να βοηθήσει; Σίγουρα, και το απέδειξε… Άπλωσε τα χέρια του, τον Κωνσταντίνο και την Ελένη, και αγκάλιασαν την οικουμένη και έφεραν με τη Συμφωνία των Μεδιολάνων θρησκευτική ελευθερία ή ανεξιθρησκία. Από τότε, από το 313 μέχρι σήμερα, με μικρά διαλείμματα, ίσχυε και ισχύει αυτό, η ανεξιθρησκία. Είδατε τι ωραία έχει περάσει αυτό ...

Γράφουν: Δημήτριος και Ιωάννα Μπούμπα Οι φωτογραφίες προέρχονται από το Αρχείο Νικολάου και Μαρίας Πασχαλίδη   Άνθρωπος τις ην εν χώρα τη Αυσίτιδι, ω όνομα Ιώβ, και ην ο άνθρωπος εκείνος αληθινός, άμεμπτος, δίκαιος, θεοσεβής, απεχόμενος από παντός πονηρού πράγματος. Εγένοντο δε αυτώ υιοί επτά και θυγατέρες τρεις… Άγγελος έρχεται λέγων τω Ιώβ· Eξαίφνης πνεύμα μέγα επήλθεν εκ της ερήμου και ήψατο των τεσσάρων γωνιών της οικίας, και έπεσεν η οικία επί τα παιδία σου, και ετελεύτησαν… Ούτως αναστάς Ιώβ έρρηξε τα ιμάτια αυτού και εκείρατο την κώμην της κεφαλής και πεσών χαμαί προσεκύνησε τω Κυρίω και είπεν· Aυτός γυμνός εξήλθον εκ κοιλίας μητρός μου, γυμνός και απελεύσομαι εκεί· ο Κύριος έδωκεν, ο Κύριος αφείλατο· ως τω Κυρίω έδοξεν, ούτω και εγένετο· είη ...

Βρισκόμαστε στην περίοδο ανάμεσα στη γιορτή της Ανάληψης του Κυρίου και τη γιορτή της Αγίας Τριάδας κι έτσι θα ήθελα να πω κάτι σχετικό και με τις δύο. Ο προφήτης Ησαίας λέει στο 53ο κεφάλαιο του βιβλίου του (Ησ. 53.4) ότι ο αναμενόμενος Μεσσίας πληγώθηκε για τις αμαρτίες μας, ότι επωμίστηκε τις αδυναμίες μας, ότι οι μώλωπές Του μας έχουν θεραπεύσει. Όταν σκεφτόμαστε τον αναστημένο Χριστό να εμφανίζεται στους μαθητές Του και να τους δίνει να αγγίξουν τα χέρια Του, να προσκαλεί τον Απόστολο Θωμά να εξετάσει την πραγματικότητα και το βάθος των πληγών πάνω στα χέρια και τα πόδια και την πλευρά Του, τείνουμε να ξεχάσουμε ότι ο Χριστός και κατά την Ανάληψή Του έφερε στη σάρκα Του τις πληγές ...

Αν ζούμε άνομα, μετά την αποχώρησή μας από εδώ θα μας περιμένουν, ψυχή μου, στον κάτω κόσμο και στις σκοτεινές αβύσσους της γης, το πυρ και το σκουλήκι που τρώει αδιάκοπα , ο ακατάπαυτος θρήνος, το σκότος, η ομίχλη και ο φοβερός τριγμός των οδόντων . Να φοβηθούμε λοιπόν, να θρηνήσουμε, να απομακρυνθούμε από τις κακές πράξεις μας, να δείξουμε στην πράξη την ειλικρινή μας μετάνοια όσο είναι καιρός. Επειδή ο παρών αιώνας είναι ο χρόνος της πράξεως και ο μέλλων της ανταμοιβής, όπως λέγει ο Παύλος , η αληθής σοφία, η φωνή του Χριστού. Να τον ακούς και να αγιάζεσαι πάντοτε με θερμά δάκρυα. Μην περιμένεις καθαρτήριο πυρ μετά τον θάνατό σου. Πρόκειται για μία ανόητη εφεύρεση κακοβούλων ανθρώπων, που ...

Η αρχαιοελληνική θεώρηση του σώματος Το σώμα κατείχε κεντρική θέση στον εικαστικό πολιτισμό της αρχαίας Ελλάδας. Οι εικόνες του, γυμνές και ντυμένες, εξακολουθούν να αιχμαλωτίζουν τη δυτική φαντασία. Σε έναν πολιτισμό ανθρωποκεντρικό, όπως ο αρχαίος ελληνικός, το ανθρώπινο σώμα θαυμάζεται για τη φυσική του ομορφιά, τις αρμονικές αναλογίες και τη συμμετρία του, επιλέγεται ως η ιδεατή εικόνα των θεών, γίνεται αντικείμενο ερωτικής επιθυμίας, αλλά και φορέας έκφρασης ιδεών, όπως η καλοκαγαθία, η ευεξία και η ανδρεία (Ross, 1951). Στην αρχαία Ελλάδα η φροντίδα του σώματος κατείχε σημαντική θέση στην κοινωνία. Η άσκηση έπαιζε σημαντικό ρόλο στη ζωή των αρχαίων Ελλήνων. Η σωματική άσκηση, η γυμναστική, αποτελούσε το μισό μέρος της όλης εκπαίδευσης. Ο ιδανικός πολίτης ήταν γυμνασμένος στο σώμα και ολοκληρωμένος στο ...

Ομιλία του Ιερομονάχου Μύρωνος Σιμωνοπετρίτη για το ζήτημα της καύσης των νεκρών σύμφωνα με την παράδοση και τους πατέρες της εκκλησίας. Η ομιλία έγινε στο Μετόχι της Αναλήψεως της Ι.Μ. Σίμωνος Πέτρας στο Βύρωνα Αττικής. Your browser does not support the audio element.

Η προσέγγιση του ζητήματος της έρευνας για τη χρήση των βλαστοκυττάρων από εμβρυικά κύτταρα έχει τη βάση της για την Ορθόδοξη Εκκλησία στην αντίστοιχη θέση για το status των εμβρύων. Η Ορθόδοξη πίστη ορίζει, όπως έχει αναφερθεί σε προηγούμενα κεφάλαια, ότι η ψυχή υπάρχει από την πρώτη στιγμή της σύλληψης, δηλαδή από τη στιγμή που το ωάριο θα ενωθεί με το σπερματοζωάριο, «εξ άκρας συλλήψεως». Η ψυχή αναπτύσσεται μαζί με το σώμα και η ύπαρξη ζωής στο έμβρυο είναι απόδειξη ότι υπάρχει και ψυχή σε αυτό. Η βιβλική θεολογία αναφέρει ότι η ψυχή είναι «πνοή ζωής», πράγμα που σημαίνει πως αν δεν υπάρχει ψυχή δεν μπορεί να υπάρξει και ζωή. Οποιοδήποτε κοινωνικό ζήτημα, ηθικό ζήτημα και οποιαδήποτε επιστημονική διαδικασία αγγίζει το ...

Εκοιμήθη σήμερα το μεσημέρι ο Μητροπολίτης Πέργης Ευάγγελος, μια εξέχουσα μορφή του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ο αείμνηστος Ιεράρχης διηκόνησε την Μεγάλη Εκκλησία με αυταπάρνηση και ιερό ζήλο και διακρίθηκε για το λειτουργικό του ήθος και την αγάπη του για την πατρώα εκκλησιαστική μουσική. Γεννήθηκε στα Θεραπειά του Βοσπόρου το 1928. Χειροτονήθηκε διάκονος το 1953 και υπηρέτησε στην Πατριαρχική Αυλή ως Διάκονος της Σειράς, Εισηγητής, Κωδικογράφος της Αγίας και Ιεράς Συνόδου, Δευτερεύων και Μ. Αρχιδιάκονος μέχρι το 1970, όπου εξελέγη Μητροπολίτης Πέργης. Μετά την αποφοίτησή του από το Ζωγράφειο Λύκειο, σπούδασε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης τα έτη 1949-1953. Διδάκτωρ της Θεολογίας αναγορεύτηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 1983. Έχει συγγράψει συλλογές ποιημάτων και χρονογραφήματα. Από τα έργα του ξεχωρίζουν: «Εκ Φαναριού…» (Χρονογραφήματα, 1968) ...

Την Δευτέρα, 21η Μαΐου 2018, πραγματοποιήθηκε σύσκεψη των μελών του Μητροπολιτικού Συμβουλίου της Ιεράς Μητροπόλεως Μπραζαβίλ και Γκαμπόν, στην έδρα αυτής, υπό την προεδρία του Σεβ. κ. Παντελεήμονος. Κατά την συνεδρίαση, από την οποία απουσίασαν αιτιολογημένως δύο μέλη, εξετάσθηκε λεπτομερώς η πρόοδος των εργασιών κατασκευής του Καθεδρικού Ναού Αγίου Δημητρίου Pointe-Noire, ενώ απεφασίσθη η ανανέωση των Εκκλησιαστικών Επιτροπών όλων των Ενοριακών Κοινοτήτων, σύμφωνα με το Καταστατικό της Ι.Μ.Μπραζαβίλ και τον Κανονισμό Λειτουργίας των Ενοριών.

Οι Άγιοι Κωνσταντίνος και Ελένη. Περίμενε λοιπόν η αγία Ελένη υπομονετικά, καρτερικά με αγάπη και προσευχή. «Τη προσευχή προσκαρτερούσα», και με υπομονή μεγάλη και ήρθε η ώρα του αγίου και Μεγάλου Κωνσταντίνου και μάλιστα τη στιγμή κατά την οποία η ψυχή του και το είναι του ολόκληρο ήταν στραμμένο προς την αγαθοεργία και την αγαθοπραξία. Έμαθε καθώς ήτο εκεί αυτοκράτωρ στη Δύση, στας Βρετανικάς νήσους, ότι οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες Μαξέντιος και Μαξιμιανός φέρονται πάρα πολύ άσχημα στους υπηκόους του. Τόσο πολύ, που ο λαός είναι έτοιμος να επαναστατήσει, να εκραγεί και να τα κάνει γης Μαδιάμ. Και τότε θεόθεν κινηθείς, παρακινημένος απ’ το Θεό, εξεστράτευσε εναντίον της Ρώμης να ελευθερώσει αυτήν από τους τυράννους. Γι αυτό και σήμερα ακόμη, όπου της γης, οι ...

Έχοντας μέχρι τώρα δει τη βαθύτερη φύση του κοινοβίου ως πνευματικής «οικογένειας», ως εσχατολογικού γεγονότος, ως Εκκλησίας, και αφού ήδη μιλήσαμε για την σχέση «ευλογίας» εκ μέρους του Γέροντα και θείας μετάληψης, μπορούν να προστεθούν τώρα λίγα λόγια που αφορούν γενικότερα τον χαρακτήρα της μοναχικής άσκησης. Η άσκηση, λοιπόν, όπως ήδη διαφάνηκε, η κατά μόνας προσευχή και οι μετάνοιες και η σωματική κακοπάθεια και η νηστεία και η αγρυπνία κλπ, δεν είναι άχαρη ατομοκεντρική προσπάθεια, δεν αποσκοπεί σε κάποιο «κατόρθωμα». Διακρίνεται μέσα της, αν προσέξει κανείς βαθύτερα, ακόμη και μια τρυφερότητα. Υπάρχει λοιπόν καιρός κατάλληλος για προσευχή, και αυτός είναι η νύχτα. Την νύχτα οι ουρανοί είναι ανοικτοί, είπε κάποιος άγιος. «Η νύχτα είναι η ζωή μας… η μέρα κυλάει ...

Αν η αγάπη, ως απάρνηση του εαυτού μας, εκφράζει το μεγαλείο του ανθρώπινου προσώπου, ο εγωισμός φανερώνει την ασχήμια του. Γιατί παραμορφώνει την εικόνα του Θεού, που θέλησε να δημιουργήσει τον άνθρωπο «καθώς εστιν» Εκείνος και να καθρεφτίζει έτσι τη δική Του ομορφιά. Ο εγωκεντρικός άνθρωπος θέλει τους άλλους να ζουν για εκείνον, να εξυπηρετούν τις ανάγκες του, να είναι το κέντρο όλων. Αυτή η συμπεριφορά μπορεί να εκφράζεται δυναμικά με απαίτηση, μπορεί όμως και να κρύβεται πίσω από τη σιωπή, το θλιμμένο ύφος, τη λογική διεκδίκηση. Άλλωστε, ξέρουμε ότι ο άνθρωπος χρησιμοποιεί πολλούς μηχανισμούς, ενσυνείδητα ή ασυνείδητα, για να κάνει αυτό που θέλει. Όμως, κι αν κάνει αυτό που θέλει, τελικά οι γύρω του δεν αναπαύονται! Κι έτσι ο ίδιος μένει ...

Η δουλεία, ένα έγκλημα διαρκείας όπως έχει χαρακτηριστεί, υφίστατο ως αποδεκτός θεσμός στις προχριστιανικές κοινωνίες της Οικουμένης, ενώ διάφορες παραλλαγές του φαινομένου υπήρχαν και λειτουργούσαν κανονικά σε όλα τα έθνη της αρχαιότητας. Φαίνεται πως η δουλεία ήταν ενδημική από τις πρώτες κοινωνικές συσσωματώσεις του ανθρώπινου είδους, ενώ υπήρχε σε ισχύ και στα σημιτικής προέλευσης έθνη συμπεριλαμβανομένων και των Εβραίων. Η ελληνική παραλλαγή της δουλείας ως θεσμού είχε διάφορες εκφάνσεις με περιπτώσεις και διαβαθμίσεις σκλάβων, που ποίκιλλαν από αργυρώνητους, οικόσιτους (οικέτες), παλλακίδες και τροφούς, ενώ δεν έλειπαν και δούλοι, οι οποίοι συνόδευαν τους αφέντες τους στο πεδίο της μάχης. Κατά τα ελληνιστικά χρόνια, που διαδόθηκαν οι ιδέες των στωικής απόχρωσης φιλοσόφων, η δουλεία αρχίζει να γίνεται αντιληπτή και να αντιμετωπίζεται δειλά-δειλά ως ...

Ενώ οι περί Gender θεωρίες υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα εντοπίζεται στο σώμα του ανθρώπου και το φύλο του το οποίο ίσως πρέπει να διορθωθεί, η πατερική Θεολογία επιμένει να τονίζει ότι «ουδέν φαύλον ο Θεός εποίησε» και το κακό εντοπίζεται στις πράξεις των ανθρώπων. Κακό δεν είναι η ύλη αλλά «η υπερηφανία της εννοίας, το θράσος του τύφου, η αλαζονεία της των ανθρώπων επάρσεως». Tο εγωιστικό φρόνημα πρέπει να παταχθεί και όχι η ύλη, όπως αναφέρει ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς. Ακριβώς αυτό το εγωιστικό φρόνημα και η αλαζονεία της των ανθρώπων επάρσεως οδηγούν ανθρώπους να αμφισβητούν την ιερότητα του υλικού σώματος και να διατυπώνουν θεωρίες οι οποίες δεν έχουν κάποια επιστημονικότητα διότι η θεωρία περί διαχωρισμού βιολογικού και κοινωνικού φύλου δεν ...

To αλφαβητάρι της Αγίας Σοφίας είναι ένα βιβλίο που ταξιδεύει τον αναγνώστη στους χρόνους του Βυζαντίου.  Έχοντας ως κέντρο αναφοράς τον ναό της Αγια-Σοφιάς, μαθαίνει στοιχεία για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, ακολουθώντας τη σειρά των γραμμάτων της αλφαβήτου. Αρχιτεκτονική, Δημοτικά τραγούδια και ποιήματα, ο Θρήνος της Άλωσης, ο Ιουστινιανός, οι καρκινικές επιγραφές και ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς, τα νομίσματα και τα ψηφιδωτά, οι Φράγκοι και οι Οθωμανοί, αναφέρονται μεταξύ αυτών που μπορεί να διαβάσει ο νεαρός αναγνώστης και να τα κάνει κτήμα του παίζοντας με τις προτεινόμενες δραστηριότητες. Ξεναγός είναι ο Νικηφόρος, ένας σύγχρονος μικρός περιηγητής. Μέσα από ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία, παραδόσεις, θρύλους, δημοτικά και σύγχρονα τραγούδια και αποσπάσματα από λογοτεχνικά έργα, το βιβλίο, εμπλουτισμένο με περισσότερες από 40 πρωτότυπες δραστηριότητες και ...