Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

Γέρων Θαδδαίος της Βιτόβνιτσας (1914-2003). (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Γέρων Θαδδαίος, «Δεν επιτρέπεται να δενόμαστε με οτιδήποτε παθιασμένα» «Να καθαρίσεις την καρδιά από όλα τα υλικά δεν είναι εύκολο. Όσο ήμουν νέος μοναχός, είχα ερωτευθεί το δικό μου ρολόι χεριού. Μια φορά αναρωτήθηκα: ‘Εάν ερχόταν κάποιος και σου έπαιρνε αυτό το ρολόι, θα είχες στενοχωρηθεί πολύ’; Αισθάνθηκα στην καρδιά μου ότι αυτό θα ήταν ‘τρομακτικό’ για μένα. Τότε αντιλήφθηκα ότι αυτό το ρολόι έγινε ζημιογόνο για την ψυχή μου και αμέσως το δώρισα σε κάποιον. Μετά παρατήρησα ότι ερωτεύτηκα το ακορντεόν μου, οπότε το πούλησα. Όμως, το πιο δύσκολο μου ήταν ν’ απελευθερωθώ από τον εξής πειρασμό: Ήρθε μια φορά σε μένα ένας άνθρωπος και με παρακάλεσε να προσεύχομαι για την κόρη του, η οποία είχε πάρει άσχημο δρόμο… Συχνά ...

Η Pemptousia.tv το Σάββατο, 29 Ιανουαρίου, στις 4 το απόγευμα, θα μεταδώσει ζωντανά την υποδοχή του αντιγράφου της Θαυματουργής Εικόνας της Παναγίας της Βηθλεεμίτισσας στο Ιερό Μετόχι του Παναγίου Τάφου στην Πλάκα. Στη συνέχεια θα μεταδώσει τον Εσπερινό στον Ιερό Ναό των Αγίων Αναργύρων και την Παράκληση στην Παναγία την Βηθλεεμίτισσα. Θα ψάλλει ο Βυζαντινός Χορός ΤΡΟΠΟΣ, χωρισμένος σε δύο ημιχόρια. Στον δεξιό χορό Χοράρχης είναι ο Πρωτοψάλτης του Μετοχίου του Παναγίου Τάφου στην Πλάκα και δάσκαλος της Ψαλτικής τέχνης Κωνσταντίνος Αγγελίδης και στον αριστερό χορό ο Λαμπαδάριος Αθανάσιος Κούγιας. Αντίγραφο της Ιεράς και θαυματουργού Εικόνας φιλοτεχνήθηκε στην Ιερά Μονή Δαμάστας. Η Εφέστιος Εικόνα βρίσκεται στον Ιερό Ναό της Γεννήσεως του Χριστού στην Βηθλεέμ, έξω από το Σπήλαιο της Γεννήσεως. Ανακοίνωση από την Εξαρχεία Με την ευλογίαν του ...

Ο δάσκαλος της ελληνικής μουσικής Σίμων Καράς (†1999) τραγουδά ένα από τα αγαπημένα τραγούδια της ιδιαίτερης πατρίδας του. Παλιά μωραΐτικη πατηνάδα από την περιοχή της Ολυμπίας του νομού Ηλείας. Η ηχογράφηση προέρχεται από τον δίσκο «Τραγούδια της Πελοποννήσου» που κυκλοφόρησε το 1976 σε παραγωγή του Συλλόγου προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής. Η ηχογράφηση έγινε ένα χρόνο νωρίτερα το 1975. Παίζουν οι μουσικοί: Χαράλαμπος Γιαννόπουλος – κλαρίνο Παρασκευάς Δανές — βιολί Σταύρος Ανδριανός λαούτο. Οι φωτογραφίες και οι εικόνες που χρησιμοποιήθηκαν προέρχονται από τις εκδόσεις και το αρχείο του Κέντρου Ερεύνης και Προβολής της Εθνικής Μουσικής (Κ.Ε.Π.Ε.Μ.) – Μουσικό Λαογραφικό και Φιλολογικό Αρχείο Σϊμωνος και Αγγελικής Καρά.

Η ευγνωμοσύνη και η αχαριστία είναι πνευματικές καταστάσεις, δηλώνουν παρουσία ή απουσία Αγίου Πνεύματος; Πώς μπορούμε να φθάσουμε στο σημείο...

– Δώσ΄ μας μια ευχή, παπα Θεόληπτε, για τον καινούργιο χρόνο! – Δεν πιάνουν ο ευχές οι δικές μου, κύριε Νίκο μου. Εσείς να μου ευχηθείτε που έχετε όλοι σας καλή καρδιά και ακούει ο Θεός τις ευχές σας. -Υγεία να έχεις γέροντά μου και πάντα προθυμία να μας δέχεσαι εδώ, στο μοναστηράκι σου. – Αμήν! Και να ξέρετε, όσο έχω την υγεία μου, η πόρτα θα είναι ανοιχτή για την ωραία παρεούλα σας. Σας χαίρομαι κάθε φορά γιατί φιλίες πια σαν τη δική σας είναι δυσεύρετες. – Να λοιπόν μια ωραία ευχή! Νά ΄μαστε πάντα αγαπημένοι.  – Πράγματι, αυτή είναι καλή ευχή. Τώρα όμως που το σκέφτομαι, θα σας δώσω κι άλλη μία. Κι όχι μόνο σε σας, αλλά και στον εαυτό μου. – Να ...

(Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Κάποτε λοιπόν ήλθαν σ’ αυτόν οι πρώτοι από τους αρχιερείς, αφού συναντήθηκαν κάπου. Δηλαδή ο μεγάλος Φλαβιανός, επίσκοπος Αντιοχέων, ο θεοσεβης Ακάκιος, που ανάφερα και πρωτύτερα, ο Ευσέβιος επίσκοπος των Χαλκιδέων* κι ο Ισίδωρος, που τότε του είχε ανατεθή η διακυβέρνησι της πόλεως Κύρου. Όλοι, άνδρες που διακρίνονταν για αρετή. Μαζί μ’ αυτούς ήταν κι ο Θεόδοτος επίσκοπος της Ιεραπολιτών** που έλαμπε για την ασκητική ζωή και την πραότητά του. Ήσαν ακόμη εκεί και μερικοί άρχοντες κι αξιωματούχοι που είχαν μεγάλη ζέσι πίστεως. Ενώ λοιπόν κάθονταν όλοι χωρίς να μιλούν και περίμεναν ν’ ακούσουν την ιερή φωνή του αγίου, καθόταν κι αυτός πολλή ώρα σιωπώντας, χωρίς ν’ ανοίξη το στόμα του αλλά με τεντωμένα τα αυτιά του. Τότε ένας απ’ αυτούς που ...

Ιερομόναχος Χαράλαμπος, (1910-2001), Ηγούμενος Ιεράς Μονής Διονυσίου Αγίου Όρους. (Επιμέλεια Στέλιος Κούκος) Ένας αδελφός, εκστατικός από την ακριβή απάντησιν που του έδωσε στο πρόβλημά του, τον ερωτά : – Μα πώς Γέροντα, λαμβάνεις πληροφορία με τόσην ακρίβειαν; – Αυτό δεν είναι για τον καθένα. Είναι δυσδιάκριτο να καταλάβης αν η απάντησις είναι από τον Θεόν. Όμως με την πύρινη φλόγα της προσευχής μπορεί ο μοναχός να σταθή όπως ο Μωυσής και να διαλεχθή με τον Δημιουργόν του. Γι’ αυτό φροντίστε όσο μπορείτε να αποκτήσετε αυτήν την φλόγα. Άλλος αδελφός του ανέφερε: – Γέροντα, όταν προσεύχομαι για κάποιο ζήτημα, ζητώ από τον Κύριον και λαμβάνω πληροφορία μέσα μου. Παρ᾽ όλον ότι ο αδελφός εκείνος ήταν πράγματι αγωνιστής, εντούτοις ο Γέροντας του έδωσε την εξής απάντησιν: – Έχεις ακόμα πάθη; – ...

«Αν συνταιριαστεί το δικαίωμα με το θέλημα, δεν μπορεί να προχωρήσει σωστά ο άνθρωπος» (Αββάς  Δωρόθεος) Το θέλημα είναι δώρο του Θεού στον άνθρωπο. Όσοι παραποιούν την διδασκαλία της Εκκλησίας, ότι δήθεν ο Θεός μας θέλει δούλους Του, να κάνουμε αυτό που Εκείνος ζητά χωρίς άλλη επιλογή, σφάλλουν. Από την αρχή της ιστορίας του ανθρώπου στη γη, το θέλημα είναι στοιχείο της ύπαρξής μας, του κατ’ εικόνα Θεού. Το θέλημα όμως είναι συνδεδεμένο με τη ελευθερία μας. Είμαστε ελεύθεροι να θέλουμε αγαπώντας και εμπιστευόμενοι τον Θεό και τις εντολές Του, είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε τον εαυτό μας θεό. Γι’ αυτό και το θέλημα συνδέεται με το δικαίωμα. Αν ο Θεός δεν μας τα έδινε μαζί, και θέλημα και δικαίωμα, αρνούνταν τον εαυτό ...

Τα δύο στάδια που αναπτύχθηκαν  στην προηγούμενη ενότητα, σύμφωνα με τους περισσότερους μετανθρωπιστές, θα οδηγήσουν στον μετάνθρωπο. Φαίνεται από την ετυμολογία του όρου, τόσο στην Αγγλική, όσο και στην ελληνική μετάφρασή της, ότι ο μετα-άνθρωπος δεν θα είναι πλέον άνθρωπος, τουλάχιστον όχι με την έννοια που είναι σήμερα. Θα διακρίνεται σε δύο βασικά είδη. Τα ανθρωποειδή ρομπότ και τα ψηφιακά μυαλά. Τα ανθρωποειδή ρομπότ θα είναι εξ ολοκλήρου μηχανικές κατασκευές, οι λεγόμενες υπερφυείς μηχανές, οι οποίες θα λειτουργούν με υπερυπολογιστές τρομαχτικής ευφυΐας, ενώ τα ψηφιακά μυαλά θα είναι μεταφορτωμένοι εγκέφαλοι ανθρώπων χωρίς σώμα, τα οποία θα «φιλοξενούνται σε μία εικονική πραγματικότητα». Με άλλα λόγιαχάρη  στην κρυογονική και την υαλοποίηση, οι άνθρωποι που έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στον Μετανθρωπισμό και ...

Οι ιστορικές επέτειοι αποτελούν γεγονότα ζωτικής σημασίας για έναν λαό. Πολλώ δε μάλλον όταν αφορούν  γεγονότα και περιόδους καθοριστικά για την ιστορική συνέχεια ενός ολόκληρου έθνους, όπως συμβαίνει με την επέτειο της Ελληνικής Επανάστασης. Υπάρχει όμως και ένας κίνδυνος: Με την λήξη της κάθε επετείου να παύει και το ενδιαφέρον. Δεν πρέπει όμως! Ζούμε σε καιρούς στους οποίους οι συνθήκες και οι κίνδυνοι επιβάλλουν διαρκή αναζωογόνηση της εθνικής μνήμης και του εθνικού φρονήματος, ιδιαίτερα στις νέες γενιές.  Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, θα ήταν ευχής έργον να μην σταματήσουν οι αναφορές σε πρόσωπα και γεγονότα της περιόδου εκείνης αλλά διαρκώς να αναδεικνύονται και να αποτελούν οδοδείκτες και πρότυπα στάσης και συμπεριφοράς ενώπιον των νέων προκλήσεων. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως ο Ρήγας Βελεστινλής ...

«Μη συνηθίζεις να ηττάσαι στον πνευματικό πόλεμο, γιατί η συνήθεια γίνεται δεύτερη φύση στον άνθρωπο» (όσιος Εφραίμ ο Σύρος). Μία βαθειά ψυχολογική αλλά και πνευματική παρατήρηση κάνει με τη φράση του ο μέγας όσιος Πατήρ Εφραίμ ο Σύρος. Μία παρατήρηση που την αλήθεια της τη διαπιστώνουμε όλοι στην καθημερινότητά μας: ποιος αμφιβάλλει για τη δύναμη της συνήθειας; Ό,τι κάναμε μία φορά και το επαναλάβαμε έπειτα, είναι δύσκολο να το σταματήσουμε. Τόσο που η επανάληψή του που μας έγινε συνήθεια καταστάθηκε τελικώς δεύτερη φύση μας – η προσπάθεια να σταματήσουμε μία συνήθειά μας βιώνεται συχνά ως… ξεριζωμός! Κι εδώ αναδεικνύεται η σημασία της συνήθειας στον πνευματικό πόλεμο, τον αγώνα δηλαδή του πιστού ανθρώπου να πορεύεται κατά το θέλημα του Θεού και όχι ...

Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του δυναμικό ον. Ως εκ τούτου, ανέκαθεν αντιμετώπιζε τον πειρασμό του νεωτερισμού. Η ψυχή του ανθρώπου φέρει  έμφυτη την έφεση αναζητήσεως καινοφανών πραγμάτων, ενώ το πνεύμα του δεν μπορεί να παραμείνει στάσιμο. Χωρίς τη δυναμική της εν Θεώ ζωής χάνει την έμπνευση και πνίγεται στην ακηδία, «καθήμενος εν χώρα και σκιά θανάτου». Γι’ αυτό χρειάζεται συνεχώς να αναπτύσσεται και να αποκτά νέες γνώσεις. Σύμφωνα με τον απόστολο Παύλο ο άνθρωπος έχει ως προορισμό να αυξάνει «την αύξησιν του Θεού», και οφείλει «εν καινότητι ζωής περιπατείν». Και ο τρόπος να αυξηθεί κάποιος εν Θεώ είναι να βάζει διαρκώς καινή αρχή στην πνευματική του ζωή. Η καινή αρχή στη ζωή του Χριστιανού δεν είναι κάποια αφηρημένη ιδέα, ...

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης (1908-1993). Ο Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης ήταν ο άρχοντας της Θεσσαλονίκης. Νόμιζες πως κουβαλούσε όλη την πόλη μέσα του. Στα σπλάχνα του! Ένιωθες πως αν τον άνοιγες θα έβλεπες όλη την πόλη αποτυπωμένη εντός του! Με οδικούς άξονες τις φλέβες που οδηγούσαν ή εκπορεύονταν από την καρδιά του όπου βρισκόταν το διοικητήριο της πόλης, δηλαδή ο ναός του πολιούχου της αγίου Δημητρίου! Τα λοιπά ζωτικά του όργανα ήταν οι άλλες πανέμορφες εκκλησίες της Θεσσαλονίκης, η Παναγία Αχειροποίητος, η Του Θεού Σοφία, η Ροτόντα, οι Δώδεκα Απόστολοι, ο Προφήτης Ηλίας, ο Άγιος Παντελεήμων, η Παναγία Χαλκέων, ο Άγιος Νικόλαος ο Ορφανός, η Νέα Παναγία… Ο σκελετός του θώρακα του ήταν τα κάστρα της πόλης που τόσες φορές την προφύλαξαν από αυτούς που την εποφθαλμιούσαν· ...

Ο χρόνος δεν έχει πάντα ίδια αποτελέσματα για τη μνήμη. Τις περισσότερες φορές την εξασθενεί, θαμπώνει τις μορφές εκείνων πού έφυγαν, αλλοιώνει τις φωνές τους, αφήνει μόνο μία μελαγχολική ανάμνηση πού ζωντανεύει από ένα μνημόσυνο, μία φωτογραφία, μία επίσκεψη σε έναν τόπο πού κάποτε βρεθήκαμε μαζί. Είναι όμως και κάποιες φορές, πού ο χρόνος τη μνήμη τη θεριεύει! Είναι για εκείνους πού η παρουσία τους δεν συμπλήρωσε απλώς μία καθημερινότητα, ούτε και διακόσμησε ευχάριστα μία περίσταση. Είναι για εκείνους πού εντόπισαν ρωγμές και χαλάσματα στην ύπαρξή μας και χώθηκαν διακριτικά για να στηρίξουν, να ενισχύσουν και να παρηγορήσουν. Αυτών των ανθρώπων η μνήμη είναι μαζί πικρή και γλυκιά. Πικρή, γιατί, ό,τι κι αν λέμε, η απουσία τους είναι εκκωφαντική. Γλυκιά, γιατί, ό,τι κι ...

Μια θαυμάσια εν Χριστώ ερμηνεία των στίχων του παραδοσιακού τραγουδιού «Σ’ αγαπώ γιατί είσαι ωραία» από τον μακαριστό Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης κ. Παύλο Ιωάννου.

Παρακολουθήστε την έναρξη του 3ου Διεθνούς Συνεδρίου Θρησκευτικής Διπλωματίας με τίτλο: «Η Διεθνής Διάσταση του Αγίου Όρους. Λίκνο Πολιτισμού και Πνευματικότητας», που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 11 Ιανουαρίου 2022. Το συνέδριο, το οποίο λόγω της πανδημίας διεξάγεται διαδικτυακά, διοργανώνουν το Ινστιτούτο Εξωτερικών Υποθέσεων, η Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και Δημόσιας Διπλωματίας του Υπουργείου Εξωτερικών και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Εργαστήριο «Εκκλησία και Πολιτισμός» Θεολογικής Σχολής). Το συνέδριο στηρίζουν το περιοδικό Foreign Affairs The Hellenic Edition και η Αιγέας ΑΜΚΕ.

Παρακολουθήστε τη δεύτερη μέρα των εργασιών του 3ου Διεθνούς Συνεδρίου Θρησκευτικής Διπλωματίας, με τίτλο: «Η Διεθνής Διάσταση του Αγίου Όρους. Λίκνο Πολιτισμού και Πνευματικότητας», οι εργασίες του οποίου ξεκίνησαν χθες, 11 Ιανουαρίου 2022.

Τι είναι το «ελληνικό θαύμα» και πώς θα μπορούσε να ερμηνευτεί; Ποιες ήταν οι γενεσιουργές αιτίες του και ποιοι φορείς του; Λέγοντας «ελληνικό θαύμα» εννοούμε τη σειρά των πολιτισμών που άνθισαν διαδοχικά στον ελληνικό χώρο, για να κορυφωθούν στην ανεπανάληπτη δημιουργία των κλασικών χρόνων. Χαρακτηριστικό είχαν την πλατιά και ισχυρή εμποροναυτική και αποικιστική εξόρμηση. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό ήταν η υψηλή πνευματική και καλλιτεχνική άνθηση. Και τρίτο χαρακτηριστικό, ότι ανάμεσα στους πολιτισμούς αυτούς μεσολαβούσαν περίοδοι κενών και οπισθοδρομήσεων. Το «ελληνικό θαύμα» πορευόταν σαν μία διαδοχή από πλημμυρίδα και άμπωτη, από διαστολή και συστολή. Θα έλεγε κάνεις πως ο Ελληνικός χώρος ήταν μία γιγαντιαία καρδιά που η τιτανικοί παλμοί της εξακόντιζαν κάθε φορά και ένα επεκτατικό και πολιτιστικό κύμα δημιουργίας. Οι απαρχές του «ελληνικού ...