Πεμπτουσία· Ορθοδοξία-Πολιτισμός-Επιστήμες

  Ο μακαριστός π. Γεώργιος Καψάνης σε ομιλία του στην Εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου %audio%

Για μαθητές που τελείωσαν την Γ΄ τάξη Μπορείς να μετρήσεις ότι υπάρχουν 5 τρίγωνα (1 μεγάλο και 4 ίσα μικρά). Είναι όλα ισόπλευρα. Στις κορυφές των μικρών τριγώνων υπάρχουν κύκλοι. Κάνε κλικ μέσα στους κύκλους και γράψε τους αριθμούς 1 έως 6, από μια φορά τον καθένα. Πρέπει να τους γράψεις στη σωστή θέση και με τέτοιον τρόπο, ώστε το γινόμενο των αριθμών που βρίσκονται στις κορυφές του καθένα από τα τέσσερα τρίγωνα να είναι όσο ο σημειωμένος αριθμός στο εσωτερικό του. Για να τα καταφέρεις, πρέπει να θυμηθείς τον πίνακα της προπαίδειας. Αν δεν το θυμάσαι, πρέπει να ανοίξεις το σχολικό βιβλίο.

Η μελέτη του Δρ Αθανασίου Κολιοφούτη για τα ζητήματα ποιμαντικής προσέγγισης των ατόμων που πάσχουν από διαταραχή αυτισμού ,  συνεχίζει και στο σημερινό απόσπασμα την εξέταση των ζητημάτων που αφορούν την ποιμαντική ανακούφιση των γονέων των παιδιών αυτών. Η κριτική αξιολόγηση όλων των παραπάνω προβλημάτων και δεδομένου ότι η οικονομική κρίση που βιώνουν τα μέλη πολλών σύγχρονων κοινωνικών και ειδικότερα της ελληνικής κοινωνίας, έχουν καταστήσει την παρουσία του κράτους στον συγκεκριμένο τομέα ακόμα πιο ισχνή, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι ποιμένες της Εκκλησίας οφείλουν να αναπληρώσουν το παραπάνω κενό. Αυτό είναι πρωτίστως απαραίτητο για τα ίδια τα αυτιστικά παιδιά. Ως γνωστόν, οι γονείς του αυτιστικού παιδιού αποτελούν το κάτοπτρο μέσα από το οποίο βλέπουν και αποκωδικοποιούν τόσο τον κόσμο, όσο και τον εαυτό τους. Γίνεται παραδεκτό ότι ...

  Η βιοηθική δεν περιλαμβάνει στα γνωστικά και ερευνητικά της ενδιαφέροντα τη δίαιτα ή τη νηστεία. Το ζήτημα της διατροφής, βιοηθικά, εξετάζεται στη συνάφεια των γενετικά μεταλλαγμένων τροφίμων, ένα ζήτημα το οποίο βρίσκεται εκτός του πεδίου μελέτης της παρούσας εργασίας. Κάποιες αμφιλεγόμενες μορφές δίαιτας οι οποίες έχουν αμφισβητούμενα από μεγάλο μέρος της ιατρικής κοινότητας αποτελέσματα, οι λεγόμενες «χημικές» απασχόλησαν σε ορισμένες περιπτώσεις την ιατρική δεοντολογία και ηθική. Το ζήτημα όμως της νηστείας ως πρόληψης και θεραπείας σωματικών, ψυχικών και πνευματικών νοσημάτων παρουσιάζει μέγιστο ενδιαφέρον για την ορθόδοξη ηθική θεολογία. Εξαιτίας τούτου θα ασχοληθούμε με αυτήν του τη διάσταση στην παρούσα συνάφεια. Κατ’ αρχήν πρέπει να επισημάνουμε την πάγια θεολογική θέση ότι η πατερική σκέψη βλέπει τον άνθρωπο ως ψυχοσωματική οντότητα. Παρά τις ...

Όταν ο Κύριος και μεγάλος Θεός και Σωτήρας μας Ιησούς Χριστός κατά την επίγεια ζωή Του επιτελούσε πολ­λά θαύματα διά της αγαθότητάς Του, όπως αναφέρεται σχετικά στα ιερά Ευαγγέλια, και η φήμη Του διαδιδόταν παντού, έφτασαν τα εκπληκτικά αυτά γεγονότα και στα αυ­τιά του Αύγαρου, τοπάρχη της Έδεσσας. Τότε λοιπόν ο Αύγαρος αισθάνθηκε έντονη την επιθυμία να πάει στα Ιε­ροσόλυμα και να δει με τα ίδια του τα μάτια τον Ιησού Χριστό. Όμως δεν μπορούσε να ικανοποιήσει την επιθυμία του αυτή, γιατί προσβλήθηκε από ανίατα νοσήματα. Συγκε­κριμένα, λέπρα μαύρη ξαπλώθηκε σε όλο του το σώμα και του κατέτρωγε τις σάρκες, ενώ συγχρόνως τον κατατυραννούσε μια χρόνια και ύπουλη αρθρίτιδα. Και η μεν λέπρα του προξένησε μεγάλη ασχήμια και τον ταλαιπωρούσε, ...

Η ραγδαία εξάπλωση, μάλλον επέλαση, της τεχνολογίας και η είσοδός της στη βαθιά καθημερινότητα των περισσότερων χριστιανών, πέρα από την τεράστια γκάμα των λοιπών συνεπειών της, έχει και μια σημαντικότατη επίδραση στη διαμόρφωση της θρησκευτικότητας τόσο σε συλλογικό, όσο και σε εξατομικευτικό πεδίο. Αυτό σημαίνει ότι η ορθόδοξη αυτοσυνειδησία ενός μέλους της Εκκλησίας σήμερα έχει άλλες προσλαμβάνουσες, άλλες διαστάσεις και ανάγκες, προφανώς δε και άλλες απαιτήσεις συγκριτικά με τους χριστιανούς του παρελθόντος. Αν γυρίσουμε στην εποχή της αρχέγονης, αλλά και της βυζαντινής χριστιανοσύνης, θα αντιληφθούμε αρκετά εύκολα για ποιον λόγο επικράτησε στο θέμα της αγιοκατάταξης αυτό που κυκλοφορεί σαν προφορική «παράδοση». Αναφέρομαι στον κλασικό τύπο τού «πρέπει να παρέλθουν 50 με 100 χρόνια για την ανακήρυξη κάποιου αγίου». Μάλλον θα πρέπει ...

Εδώ αξίζει να σταθούμε σε ένα ιδιαίτερο στοιχείο της Εικόνας, που χρειάζεται περαιτέρω ανάπτυξη. Όπως είδαμε, η Εικόνα εκφράζει τη σχέση της ιστορίας προς τη Βασιλεία του Θεού. Και ενώ το βάρος πέφτει κυρίως στα έσχατα, όμως, απαραίτητη προϋπόθεση της σωτηρίας του εικονιζόμενου είναι ένας ορισμένος τρόπος ζωής και σχέσεις ζωής ενδοϊστορικές. Γι’ αυτό αντικατοπτρίζεται στην Εικόνα η εσχατολογική σχέση και η εξ αυτής σωτηρία με τη μορφή των συγκεκριμένων οριακών γεγονότων, που σφράγισαν την ύπαρξη του εικονιζόμενου όσο ζούσε ακόμη μέσα στην ιστορία και προσέδωσαν και στη φθαρτή του φύση ορισμένα ιδιώματα που έμειναν του λοιπού αιώνια. Π.χ. βλέπουμε στην Εικόνα της Αναστάσεως τα στίγματα του Κυρίου, ή στον φωτοστέφανό Του τον Σταυρό. Παρόμοια, οι Άγιοι εικονίζονται να βαστάζουν ...

Οι Άγγελοι στην Αγία Γραφή, την Πατερική παράδοση, και την Υμνογραφία της Εκκλησίας έχουν διαφόρους ρόλους, είναι πανταχού παρόντες και λειτουργούν τα μυστήρια του Θεού. Η απεικόνιση των Αγγέλων είναι προνόμιο της Χριστιανικής Τέχνης η οποία μετά την εικονομαχία τους απεικόνισε με συγκεκριμένους ρόλους. Από τον 4ο αι. εικονίζονται άπτεροι και από την εποχή του Ιουστινιανού με τα αυτοκρατορικά διάσημα. Ειδικότερα ο ρόλος των Αγγέλων στην υμνογραφία και εικονογραφία της εορτής της Κοιμήσεως είναι δοξαστικός. Είναι η τιμητική φρουρά του Χριστού και εικονίζονται μέσα στη φωτεινή δόξα που τον περιβάλλει. Εικονίζονται ως ψυχοπομποί, είτε πετώντας προς τον Χριστό με καλυμμένα χέρια για να παραλάβουν από τα χέρια του Χριστού την τιμία ψυχή της Παναγίας και να τη μεταφέρουν στους ουρανούς, είτε ...

Ο Β. Χ. ΤΡΟΠΟΣ ψάλλει το Απολυτίκιο της εορτής της Κοιμήσεως της  Υπεραγίας Θεοτόκου ως "μάθημα" (μέλος Ιωάσαφ Διονυσιάτου) σε ήχο πρώτο. Το "μάθημα" εμπεριέχεται στο διπλό ψηφιακό δίσκο της χορωδίας, με τίτλο "Η Αθωνίτισσα Θεοτόκος".     "Κόσμημα ψαλτικής τέχνης μπορεί να θεωρηθεί αυτή η σύνθεση του Ιωάσαφ διδασκάλου Διονυσιάτου, μάθημα ψαλλόμενο στη λιτή … αναρωτιέται κανείς: Για να ψαλλεί στην Ιερά Μονή Ιβήρων και την πολύωρη αγρυπνία της 15ης Αυγούστου ή λόγω των λειτουργικών αναγκών της μονής; Αποτελούσε απλά καρπό του πολυγραφώτατου έργου του, εξηγηματικού και συνθετικού, χωρίς χρήση στην εκκλησία; Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο και το άκουσμα του ποιήματος προξενεί δέος με την αρμονία και την εξελικτική του πορεία, τις κορυφώσεις, και, τέλος, το περίτεχνο και μεγαλοπρεπές κράτημα" Κ. Αγγελίδης, από ...

Στον άνθρωπο που, μετά την αφύπνιση του πνεύματός του, αναρωτιέται, "πού πηγαίνω; Πού θα καταφύγω;", το Ευαγγέλιο απαντά: "Έλα κάτω από την προστασία του Σταυρού και σώσου. Ο Υιός του Θεού, αφού ενανθρώπησε, πέθανε πάνω στο Σταυρό για να εξαλείψει τις αμαρτίες μας. Πίστεψέ το, και θα λάβεις άφεση αμαρτιών, βρίσκοντας τη χάρη του Θεού". "Έτσι έκαναν πάντα οι άγιοι απόστολοι, όταν κήρυσσαν το Ευαγγέλιο. Αφού προξενούσαν στους ακροατές τους αυτό που λέμε "καλή αγωνία", τους έλεγαν: "Πιστέψτε στον σταυρωμένο Κύριο, και θα σωθείτε". Έτσι έκανε ο απόστολος Πέτρος στο πρώτο του κήρυγμα, την ημέρα της Πεντηκοστής. Οι Ιουδαίοι, ακούγοντάς τον, συνταράχτηκαν, ανησύχησαν, φοβήθηκαν και, τελικά, άρχισαν να κραυγάζουν; «Τί πρέπει να κάνουμε;». Τότε ο Πέτρος τους απάντησε: «Να μετανοήσετε και ...

ΙΗ. Τα τωρινά αποτελούν την επισφράγιση όλων εκείνων και την ακλόνητη συμπλήρωση τους· είναι συγ­χρόνως η τελευταία και η πρώτη και η σπουδαιότερη από τις εορτές· ως προς το χρόνο και τη σειρά τελευ­ταία, ως προς δε τα άλλα, κατά τη σημασία της και την αξία της σπουδαιότατη. Αναπηδά το πνεύμα μου σ’ αυτά τα παρόντα και η καρδιά μου δονείται και εξετάζει με προσοχή μερικούς λόγους βαθείς κατά το συλλογισμό και άξιους της μεγαλοπρέπειας του θαύματος· υψώνεται, μεταφέρεται στον ουρανό ο έμψυχος θρόνος του Θεού· ανυψώνεται η κι­βωτός της δόξας· η πηγή του φωτός μετοικεί κοντά στο φως· ο θησαυρός της ζωής πηγαίνει κοντά στη ζωή. Ακόμα πόσο σπουδαία είναι τα θαύματα που συμβαί­νουν κατά την αποδημία! ΙΘ'.Ο Χριστός ο ίδιος ...

Στη ζωή της Παναγίας μας, συναντούμε δυό μοναδικές υπερβάσεις. Σ’ αυτές βλέπουμε να ξεπερνώνται οι νόμοι της φύσεως και να λειτουργούν οι έκτακτοι νόμοι του θαύματος. Γι’ αυτό και εκστατικός ο ποιητής της Ακολουθίας της Μεταστάσεώς της γράφει: «Νενίκηνται της φύσεως οι όροι εν σοι, Παρθένε Άχραντε». Αυτές οι δύο υπερβάσεις αποτελούν και τα μεγαλεία της Παναγίας μας, αποτελούν τα παράδοξα με τα οποία στόλισε ο Θεάνθρωπος Υιός της την ταπεινή και πάναγνη Κόρη της Ναζαρέτ.    Την πρώτη, ταυτόχρονα τριπλή υπέρβασή της, τη συναντούμε στο Τόκο της. Στη σύλληψη και γέννηση του Μονογενούς της. Πολύ χαρακτηριστικά αναφέρεται στην ενάτη ωδή του Κανόνος της Γεννήσεως της Θεοτόκου: «Αλλότριον των μητέρων η παρθενία και ξένον ταις παρθένοις η παιδοποιΐα· επί σοι, Θεοτόκε, αμφότερα ...

 Τα τροπάρια της εορτής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου άλλοτε τονίζουν τον τρόμο και το δέος των Αποστόλων, τους οποίους παρουσιάζουν να δακρύζουν, και άλλοτε τονίζουν τη χαρά τους, που την εκδηλώνουν με ψαλμοὺς καὶ ύμνους π.χ. στα αποσπάσματα «Ὅτε ἡ μετάστασις τοῦ ἀχράντου σου σκήνους ηὐτρεπίζετο, τότε οἱ Ἀπόστολοι περικυκλοῦντες τὴν κλίνην τρόμω ἐώρων σε» (Στιχηρὸ ἰδιόμελο ὄρθρου). «...Καὶ τὸ ζωαρχικὸν καὶ θεοδόχον σου σῶμα κηδεύσαντες ἔχαιρον, πανύμνητε» (Δοξαστικὸ ἀποστίχων Ἑσπερινοῦ). Στην κατανόηση του εορτολογικού περιεχομένου της εορτής και στο «χαροποιόν πένθος» των ύμνων της Κοιμήσεως της Θεοτόκου μας εισάγει ο αρχιμ. Νεκτάριος Πάρης, ακαδημαικός δάσκαλος της ψαλτικής τέχνης, ερμηνεύοντας ύμνους της εορτής. %pparriss%

Βρισκόμαστε στην Ρώμη στα μέσα του Β΄ αιώνα μ.Χ. Αυτοκρατορικό διάταγμα θέτει υπό διωγμό όσους πιστεύουν στον Χριστό, όσους αρνούνται να θυσιάσουν στα είδωλα. Μετά από μια μικρή περίοδο γαλήνης για την χριστιανική κοινότητα της Ρώμης ξανά στην καθημερινότητα των πιστών η αντιμετώπιση της πρόκλησης με την ίδια τους την ζωή πλέον η ομολογία πίστεως, η θυσία, το μαρτύριο. Δεν δειλιάζουν όμως διότι ο Ιησούς Χριστός έδειξε στην ανθρωπότητα την οδό του μαρτυρίου με τον Σταυρό, έδωσε ελπίδα και χαρά με την δική του Ανάσταση. Η Εκκλησία με το μυστήριο της  Θείας Ευχαριστίας μπολιάζει τον κόσμο με τον Χριστό στις υπάρξεις του κάθε πιστού με την αιώνια ζωή έτσι δεν υπάρχει χώρος για φόβο,  δειλία,  άρνηση προδοσία και το παράδοξο είναι ...

Η έννοια του προσώπου, η οποία ανέκαθεν κατείχε δεσπόζουσα θέση στην πατερική θεολογία, ανέκτησε τα τελευταία χρόνια τη σπουδαιότητά της στους κόλπους της ακαδημαϊκής θεολογίας, εγείροντας, φυσικά, ισχυρές αντιπαραθέσεις. Ωστόσο την πλέον δυναμική προσέγγιση στη σύγχρονη θεολογία του προσώπου συναντούμε στο Γέροντα Σωφρόνιο Σαχάρωφ, ο οποίος για το λόγο αυτό χαρακτηρίστηκε «θεολόγος της Υποστατικής Αρχής». Η σκέψη του Γέροντος Σωφρονίου και η περί Προσώπου – Υποστάσεως αντίληψή του, αν και δεν είναι άμοιρη της ακαδημαϊκής θεολογίας και της φιλοσοφίας, κινείται κυρίως στον χώρο της εμπειρικής θεολογίας. Σε όλα σχεδόν τα κείμενά του η ανάδυση της υποστατικής αρχής στον άνθρωπο θεωρείται πάντα μέσα από τις σχέσεις Θεού – ανθρώπου και ανθρώπου – συνανθρώπου. Η διαρκής αυτή κοινωνικότητα, είτε κατακόρυφη, είτε οριζόντια ...

Το Πάσχα του καλοκαιριού η Κοίμηση της  Θεοτόκου εορτάστηκε και φέτος στο ακριτικό νησί της Ψερίμου. Στον μοναδικό οικισμό της νήσου δεσπόζει η Εκκλησία της Παναγίας της Ψερίμου η Παναγία η «μελαχρινή», όπως την αποκαλούν οι ντοπιοι λόγο του σκούρου χρώματος της ρωσικής τεχνοτροπίας εικόνας. Με πλοιάρια κάτοικοι από την Κάλυμνο την Κω και τη Νίσυρο κατέφθασαν να ζήτήσουν τη χάρη της Παναγίας και να συνεορτάσουν με τους ντόπιους κατοίκους, οι οποίοι κατα τους χειμερινούς μήνες αριθμούν μόλις τους εικοσιπέντε. Οι καμπάνες ήχησαν πανηγυρικά τη στιγμή που έγινε η περιφορά του επιταφίου της Θεοτόκου. Συγκινητικές ήταν οι στιγμές όταν κλήρος και λαός, ντόπιοι και τουρίστες, συμμετείχαν στη λιτανεία η οποία πέρασε από τους δρόμους και τα σοκάκια της νήσου ακόμα και από την αμμουδιά στην άκρη της θαλασσας. Ο ...